Vezelfeiten - zijde

De voorbije weken zocht ik wat info op over zijde, gezien de hemden waaraan ik werkte. Ik leerde heel wat bij en deel hier graag wat weetjes en tips.

U weet ongetwijfeld dat zijde een natuurlijk product is. Het is de draad die zijderupsen spinnen tot de cocon waarin ze verpoppen. Zijde is aangenaam om te dragen, zowel bij koud weer als bij warm weer, omdat het isothermische eigenschappen heeft. Het neemt ook veel vocht op, is sterk en elastisch.

Er zijn tal van weefsels waarin zijde kan worden verwerkt: tafta, crêpe, chiffon, organza, georgette,...

In principe zou je kunnen stellen dat zijde een milieuvriendelijke stof is. Voor de productie van zijde zijn geen chemicaliën nodig, geen kunstmest, geen bestrijdingsmiddelen. Het is een recycleerbaar, afbreekbaar en hernieuwbaar product. Helaas wordt wel gebruik gemaakt van schadelijke producten voor het verven, verzwaren en onderhouden van zijde.

Qua diervriendelijkheid scoort zijde meestal niet bijster hoog. In heel veel gevallen worden de zijderupsen immers gekookt om de zijdedraad te oogsten. Een rups die vlinder wordt, maakt haar cocon stuk om eruit te ontsnappen. Wanneer de rups gekookt wordt vooraleer ze uit haar cocon komt, is de cocon ongeschonden en kan de zijdedraad in 1 keer worden afgewikkeld.

Wie dacht dat kinderarbeid enkel een probleem was van de katoenpluk en de confectie, heeft het mis. Ook de zijdesector zet massaal kinderen in bij het produceren van zijde. Veel zijde komt uit India, waar vooral kasteloze kinderen (Dalit) verplicht worden te werken in slechte omstandigheden.

Wat is dan het alternatief? Helaas is het voor consumenten moeilijk te achterhalen op welke manier en in welke omstandigheden tal van producten zijn gemaakt. Dat is niet anders voor zijde. Wat je kan doen is op zoek gaan naar merken en winkels die deze info wel geven aan hun klanten. Met een beetje zoekwerk vind je wel een webwinkel die organische zijde of non-violent zijde verkoopt. Zijde kan het GOTS-label hebben indien enkel milieuvriendelijke producten worden gebruikt voor het koken van de rupsen, ontrafelen van de zijdedraad, weven en kleuren van de stof. De volledige productieketen moet traceerbaar zijn. Een voorbeeld hiervan kun je lezen bij Seidentraum, winkel hier. Zijde wordt non-violent genoemd, wanneer de cocons pas geoogst worden nadat de rups uit de cocon is gekomen, en dus niet wordt gedood. Dit wordt ook Ahimsazijde genoemd.
Al wie interessante adresjes kent waar je al biozijde of Ahimsazijde vond, gelieve hieronder de info neer te pennen. Kelly? Tine? Zo komen we hopelijk aan een mooi overzichtje.

Voor het onderhouden van zijde wordt heel vaak gebruik gemaakt van schadelijke chemicaliën. Dat is echter niet nodig. Zelf was ik zijde in de wasmachine op het zijdeprogramma. Ik las ergens dat je daar gerust doodgewone shampoo voor mag gebruiken, en voor gekleurde zijde shampoo voor gekleurd haar. Ik moet zeggen dat ik nog niet de behoefte voelde om dat uit te proberen, maar laat gerust een berichtje na indien je daar ervaring mee hebt.

Verwerken van zijde: enkele tips

Charmeusezijde zoals de stof waar ik mee werkte, is extreem glad. Dat maakt knippen en verwerken van de stof nogal lastig. Laat dat je echter niet tegenhouden, want enkele eenvoudige tips, maken dat het toch te doen is.

• Leg je stof open om te knippen, zodat je door een enkele laag knipt. Vergeet dan niet je patroon om te draaien wanneer je een tweede helft van een pand knipt.
• Laat je stof een tijdje rusten nadat je die hebt opengelegd. Ze gaat dan vanzelf platter liggen, en ligt ook vanzelf minder scheef dan wanneer je er aan gaat trekken en er over wrijven om ze plat te leggen.
• Gebruik een rolmes. Het voordeel van snijden met een rolmes is dat de stof plat blijft liggen, terwijl die verschuift van zodra je met je schaar onder de stof gaat. Heb je geen rolmes, leg je zijde dan tussen 2 laagjes zijdepapier of tussen 2 lappen dunne katoenen voile en knip de verschillende lagen ineens. Dit zorgt ervoor dat je stof niet schuift.
• Maak je patroon niet aan de stof vast met spelden, maar leg er gewichten op. Alles wat je in je buurt vindt kan dienst doen.
• Probeer geen nieuwe technieken uit wanneer je met zijde aan de slag gaat. Het je bvb. nog nooit een rits gestoken, maak dan eerst eens een katoenen versie. Gebruik sowieso geen ingewikkelde patronen wanneer je met zijden charmeuse werkt. Deze stof leent zich niet tot tierlantijntjes of speciale ontwerpdetails en is op haar mooist wanneer ze door kan vallen.
• Speld zoveel mogelijk in de naadwaarde van de stof, want elk speldje kan een gaatje of een hapering nalaten.
• Gebruik een dunne naald. Zelf gebruikte ik een naald nr. 60/8 (die gebruik ik trouwens ook voor libertyprojectjes).

• Strijk eerst over je stiksel vooraleer je een naadje openstrijkt. Je strijkt de naden dus eerst naar 1 kant toe en dan pas open. Het stiksels verzinkt zo als het ware al in de stof. Dit geldt trouwens ook voor andere stoffen.
• Laat je projectje een nacht op een kapstok of, nog beter, op een pop hangen vooraleer je de zoom afwerkt. Zijde heeft wat tijd nodig om haar natuurlijke vorm aan te nemen. 
• Een boventransportvoet is een handig ding en maakt het verwerken van zijde echt gemakkelijker.

Vul maar aan hé, als je nog tips hebt. Ik pas het lijstje verder aan met jullie commentaren.

Enkele bronnen:

Child Labor - Indian Silk industry and Child Labour: http://www.childlabor.in/tag/indian-silk-industry-and-child-labour
Human Righs Watch - Small Change: http://www.hrw.org/reports/2003/01/22/small-change
International Labour Organisation - India: Finding a Voice in the Silk Industry: http://www.ilo.org/global/about-the-ilo/multimedia/video/video-news-releases/WCMS_114210/lang--en/index.htm
Instyle - Textiles, leathers and the environment: http://www.instyle.com.au/#/environment/impact-of-textiles-and-leathers
Wear Nothing New - Environmental Impacts of Fabric: Silk: http://wearnothingnew.typepad.com/wear-nothing-new/2011/03/environmental-impacts-of-fabric-silk.html
Organic Clothing - Raw & Organic Silk: Facts behind the Fibers: http://organicclothing.blogs.com/my_weblog/2007/03/raw_organic_sil.html
Kreischer, l. en van der Lande, M. (2008). Veggie in pumps: gids voor een ecofabulous leven. Artemis & co.
Naik, A. (2007). Het ecoboek voor luie meisjes. Foreign Media Group, Amsterdam.
Blanchard, T. (2007). Groen is het nieuwe zwart: Verander de wereld met stijl. Karakter Uitgevers B.V., Uithoorn.